Model van opleiden en professionaliseren
Waarom een gesprek over dit model?
De maatschappij is in ontwikkeling; transitie zo je wilt. Veranderingen in de context waarin wij leven, werken en leren vragen om een gezamenlijke doordenking en gesprek: wat betekenen deze veranderingen voor onze eigen ontwikkeling en dus het onderwijs? Dit gesprek willen we voeren zowel met alle betrokkenen bij als binnen het onderwijs in Zuidwest-Nederland.
Het model geeft aanleiding tot een kwalitatief gesprek dat uitnodigt om samen onze wereldbeelden te onderzoeken, onze gezamenlijke visie te verkennen, scherp te stellen en ons handelen daarop te baseren en vorm te geven.
Gespreksdoelen
- Stemt het model overeen met onze gemeenschappelijke visie?
- Wat is een (meest) geschikte vorm om het gesprek te voeren over de toekomstvisie op opleiden en professionaliseren?
- Hoe gaan we het binnen onze eigen organisatie (met anderen?!) - op school, in het bestuur - doen?
Wat levert het gesprek op?
Het gesprek levert op:
- een bijdrage aan het model. Mogelijk: bijstelling. Mogelijk: aanvulling.
- gezamenlijke visie-vorming en nieuwe inzichten.
- inspiratie om de toekomst vandaag te gaan realiseren.
- het dient als basis voor een vernieuwd curriculum samen opleiden en professionaliseren.
Vragen voor een zinvol gesprek over de Toekomstvisie
- Welke karakteristieken van een lerende organisatie passen bij je?
- Welke karakteristiek vind jij het belangrijkste? Voor jezelf? En voor de organisatie?
- Wat staat voor jou centraal in het model?
- Wat zie jij als vliegwielen voor leren; opleiden en professionaliseren?
- Welke voorwaarden voor leren onderken jij?
- Welke vormen van leren zie je voor je; ook hier weer: voor jezelf en de organisatie?
- Welke doelen voor leren vind jij belangrijk?
Tijdspad om te komen tot een gedragen Toekomstvisie
In de periode januari – april 2017 vinden gesprekken plaats over de toekomstvisie op opleiden en professionaliseren. In mei 2017 worden alle gesprekken geëvalueerd en wordt de visie en de wijze waarop daarover een gesprek kan plaats vinden, meer definitief vastgesteld. Vervolgens zal de visie gedeeld worden met alle geïnteresseerden.
Hoe te komen van de huidige situatie naar de gewenste toekomst?
Teneinde de nieuwe realiteit te realiseren (en kunnen waarnemen waar die zich al aandient/manifesteert) is het noodzakelijk om samen de spanning te voelen tussen actuele werkelijkheid en visie (figuur 2).
Als we kiezen voor het realiseren van een levende visie en ons bewust zijn van creatieve spanning dan werken we aan een duurzame verbetering van het onderwijs.
Een verbetering die gestoeld is op een visie zal leiden tot een diepgaander verandering dan wanneer we – vanuit een automatische reflex – kiezen voor de meest voor de hand liggende actie. Bijvoorbeeld: meer energizers gaan doen per dag in een ‘drukke’ groep in plaats van nadenken over de vraag waar het ‘drukke gedrag’ vandaan komt en welke behoeften van de groep hier tegenover staan.
Visie ligt aan de grondslag bij het werken aan een onderwijsverbetering. Daarnaast gaat het ook om het onderzoeken van mentale modellen en de systemen waarin we werken en leren. Om een duurzame verbetering van de situatie te realiseren kan actie nodig zijn op verschillende actie-niveaus:
| Actie-niveau | Soort actie | Beschrijving |
| Visie | Generatief | Waarom zouden we mentale modellen en structuren veranderen? Omdat we samen iets willen realiseren dat de moeite waard is. Generatieve acties zijn erop gericht iets van betekenis te scheppen, een bijdrage te leveren aan iets dat buiten onszelf ligt. |
| Mentale modellen | Reflectief | Als we de structuren willen veranderen, is hetnodig om de onderliggende opvattingen met elkaar te verhelderen en zo nodig bij te stellen. Onze waarden en onze opvattingen bepalen immers de structuren in het systeem. |
| Systeem | Structuren | De structuren vertalen als het ware de mentale modellen en de visie naar acties. Als we het systeem beter begrijpen, kunnen we het zodanig veranderen dat meer goede dingen gebeuren en minder slechte. |
| Patronen | Adaptief | We onderkennen dat de gebeurtenissen niet op zichzelf staan, maar dat er sprake is van een patroon. Dit is de eerste stap om het systeem als geheel te verbeteren en ons niet slechts op één incident te richten. |
| Gebeurtenissen | Reactief | Bij reactieve acties richten we ons op het wegwerken van de symptomen, de vingerafdrukken van het probleem. Deze acties zijn gericht op de korte termijn en hebben vaak negatieve effecten op langere termijn. |
De Vision Deployment Matrix is een instrument om van visie tot een plan en gewenste actie(s) te komen.