Inleiding

Jeugdmonitor Zeeland bestaat 20 jaar!

Deze jubileumpublicatie van Jeugdmonitor Zeeland brengen we uit om het twintigjarig bestaan te vieren. In die twintig jaar zijn twintig onderzoeken uitgezet, veel analyses gedaan, themarapporten, factsheets geschreven en dashboards gemaakt. U kunt zich voorstellen dat twintig jaar kijken naar opgroeien en opvoeden in Zeeland een interessante kijk geeft op veranderingen in de leefwereld van ouder en kind door de jaren heen. In monitoring is het belangrijk om bepaalde onderzoeksthema’s te blijven behandelen. Pas dan kan er iets gezegd worden over ontwikkelingen en trends. De kracht van herhaling is dan ook één van onze speerpunten. Daarnaast dien je met een monitor ook oog te hebben voor nieuwe ontwikkelingen; zo zijn social media en schermtijd in de afgelopen 20 jaar relevante thema’s geworden.

In deze jubileumpublicatie beschrijven we de belangrijkste ontwikkelingen in de leefwereld van Zeeuwse kinderen, jongeren en jongvolwassenen sinds 2001. Dit doen we aan de hand van onze monitors onder vier doelgroepen: (ouders van) jonge kinderen, kinderen in het primair onderwijs (groep 6), jongeren in het voortgezet onderwijs (klas 3) en jongvolwassenen (21-23-jarigen).

Jeugdmonitor Zeeland

Voor Jeugdmonitor Zeeland worden sinds 2001 gegevens verzameld over de leefwereld van kinderen, jongeren en jongvolwassenen op het gebied van onder andere gezin, gezondheid, onderwijs, formele en informele leefomgevingen, sociale contacten en - meer recent - de digitale omgeving. De Jeugdmonitor geeft inzicht in hoe Zeeuwse kinderen opgroeien, wat ze meemaken en hoe ze tegen zaken aankijken.

Bij het opstellen van integraal jeugdbeleid is het belangrijk dat er goede basisinformatie beschikbaar is (Van Yperen, 2013). Het beschikbaar en toegankelijk maken van dergelijke informatie is één van de taken van Jeugdmonitor Zeeland. Dit alles gebeurt in samenwerkingsverband met de dertien Zeeuwse gemeenten, onderwijsorganisaties, GGD Zeeland, Robuust en overige instellingen die op het gebied van jeugd werkzaam zijn. ZB| Planbureau is verantwoordelijk voor de uitvoering en het beheer van de onderzoeken van de Jeugdmonitor.

Jeugdmonitor Zeeland is door haar lange looptijd uniek in haar soort in Nederland. Voor de monitor wordt op regelmatige basis gegevens verzameld uit verschillende bronnen die betrekking hebben op jeugd. Aanvullend doet het onderzoeksteam van de Jeugdmonitor onderzoek naar de ervaring van kinderen, pubers, jongvolwassenen en de ouders van jonge kinderen. De informatie tezamen maakt dat Jeugdmonitor Zeeland een solide basis vormt voor de data-gedreven gesprekken in college en besturen.

“Ik denk dat leerlingen naar jullie onderzoekers toe een eerlijker beeld geven dan wanneer ik als mentor een vragenlijstje neer zou zetten. Daar vind ik dat scholen ook op moeten inspelen. En dat doen ze al, deels.”

– Gorik Hageman – Onderwijsambassadeur Zeeland

Transformatieagenda Jeugd Zeeland

In de afgelopen jaren hebben de resultaten van de Jeugdmonitor een bijdrage geleverd aan de Transformatieagenda Jeugd Zeeland. Deze agenda is in 2018 door de 13 Zeeuwse gemeenten vastgesteld. In de Transformatieagenda Jeugd zijn de volgende ambities tot en met 2021 benoemd:

• kinderen groeien zoveel mogelijk op in een gezin.
• jeugdigen doorlopen een (succesvolle) schoolcarrière en worden voorbereid op de toekomst.
• ouders hebben inkomen en werk/studie.
• jongeren vertonen geen grensoverschrijdend gedrag.
• jeugdigen zijn in staat hun problemen in hun eigen gezin en netwerk op te lossen.
• jeugdigen groeien veilig op.

GGD Zeeland en ZB| Planbureau hebben in de ZeelandScan dashboards gemaakt. In de dashboards zijn gegevens uit verschillende bronnen opgenomen, waaronder Jeugdmonitor Zeeland. In deze publicatie zullen we – waar mogelijk – refereren aan de ambities uit de Transformatieagenda Jeugd. Leeswijzer

Wij gaan hier eerst in op de demografische ontwikkelingen in Zeeland sinds 2000 (hoofdstuk 2). Vervolgens bespreken we in hoofdstuk 3 het theoretisch model dat als kapstok dient voor de presentatie van de voornaamste ontwikkelingen en trends bij jeugdigen in Zeeland. In hoofdstuk 4 wordt kort ingegaan op de methode van Jeugdmonitor Zeeland. Hoofdstukken 5 tot en met 8 staan in het teken van de opbrengsten van 20 jaar jeugdmonitoring. We hebben daarbij gekozen om de cijfers per levensfase te bespreken:

• Vroege kindertijd (hoofdstuk 5);
• Basisschoolperiode (hoofdstuk 6);
• Puberteit (hoofdstuk 7);
• Jongvolwassenheid (hoofdstuk 8).

In hoofdstuk 9 presenteren we de belangrijkste conclusies en hoofdstuk 10 staat in het teken van reflectie op 20 jaar Jeugdmonitor Zeeland en wensen voor de toekomst.