Impact
Introductie
In dit hoofdstuk worden de toeristische bestedingen, economische impact én de hieraan gekoppelde werkgelegenheid in gemeente Schouwen-Duiveland in beeld gebracht. Om de totale toeristische bestedingen in de gemeente onder te kunnen verdelen naar accommodatietype ontbreekt onder andere uitgebreide data en informatie over toeristische bestedingen in het algemeen. Om schijnnauwkeurigheid te voorkomen zijn de analyses over toeristische bestedingen en economische impact van toerisme op Schouwen-Duiveland in dit hoofdstuk voornamelijk op hoofdlijnen uitgevoerd en weergegeven.
Toeristische bestedingen
Uit data van het onderzoek Vakanties van Nederlanders (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2022) kunnen gegevens over bestedingen van toeristen in Zeeland worden herleid. Binnen deze bestedingscijfers kan onderscheid worden gemaakt tussen bepaalde categorieën van uitgaven: accommodatie, vervoer, horeca en overig (boodschappen, entree, etc.). In tabel 9 zijn deze cijfers overzichtelijk weergegeven.
Tabel 9 | Bestedingen van toeristen in Zeeland, per persoon per nacht
| Vakantie-uitgaven | Per nacht |
| Accommodatie | € 27,02 |
| Vervoer | € 9,31 |
| Horeca | € 13,81 |
| Overig (boodschappen, entree, etc.) | € 7,27 |
Bestedingen van vaste gasten
Ook over de vaste gasten in Zeeland zijn bestedingscijfers bekend, onder andere uit het Vaste Gasten Onderzoek 2022 van HZ Kenniscentrum Kusttoerisme. Dit onderzoek geeft inzicht in de bestedingen van vaste gasten in Zeeland waarbij onderscheid kan worden gemaakt tussen de volgende categorieën per accommodatietype: eten en drinken buitenshuis, dagelijkse boodschappen, overige aankopen in winkels, overige uitgaven en entree/toegang voor activiteiten. In tabel 10 op de volgende pagina zijn deze cijfers overzichtelijk weergegeven per accommodatietype van vaste gasten in Zeeland.
Tabel 10 | Bestedingen van vaste gasten in Zeeland, per persoon per dag per accommodatietype
| Eten & drinken buitenshuis | Dagelijkse boodschappen | Overige aankopen in winkels | Overige uitgaven | Entree / toegang voor activiteiten | Totaalbedrag | |
| Vast kamperen op jaarplaats | € 7,14 | € 4,15 | € 5,00 | € 3,13 | € 1,67 | € 21,08 |
| Vast kamperen op seizoenplaats | € 7,32 | € 4,88 | € 5,00 | € 3,02 | € 1,78 | € 22,00 |
| Vaste ligplaatsen | € 10,00 | € 6,67 | € 7,14 | € 5,00 | € 1,79 | € 30,60 |
| Tweede woningen | € 12,50 | € 7,07 | € 5,00 | € 5,00 | € 1,83 | € 31,40 |
In tegenstelling tot een ‘normale’ verblijfsbezoeker heeft een vaste gast ook jaarlijkse uitgaven. Deze kosten zijn ook in beeld gebracht in het Vaste Gasten Onderzoek 2022 van HZ Kenniscentrum Kusttoerisme. De hoogte van deze jaarlijkse uitgaven verschilt per accommodatietype. Ook zijn niet alle kostenposten van toepassing op de verschillende typen. Zo hebben vaste gasten met een tweede woning of stacaravan op een jaarplaats niet te maken met stallingskosten. Het onderzoek laat zien dat respondenten met een tweede woning op jaarbasis de meeste uitgaven hebben (€ 10.527). Daarna volgt een jaarplaats met € 8.808.
De jaarlijkse kosten voor een seizoenplaats (€ 3.480) of vaste ligplaats (€ 2.038) liggen een stuk lager. Grote verschillen zijn zichtbaar binnen de kostenpost lokale belastingen en de kosten voor gas, water en elektra. Dit varieert van enkele tientallen euro’s tot meer dan € 1.000. De jaarlijkse kosten verschillen per type verblijfsaccommodatie en worden gespecificeerd weergegeven in tabel 11. Zie hoofdstuk 8 van het Vaste Gasten Onderzoek 2022 voor een uitgebreide analyse van de (jaarlijkse) uitgaven van vaste gasten in Zeeland.
Tabel 11 | Jaarlijkse uitgaven van vaste gasten in Zeeland, naar accommodatietype
| Tweede woning | Jaarplaats | Seizoenplaats | Vaste ligplaats | |
| Huur van de standplaats/ligplaats | € - | € 3.538 | € 2.900 | € 1.100 |
| Hypotheek / lening verblijfsaccommodatie | € 4.000 | € 3.500 | € - | € - |
| Lokale belastingen (bijv. rioolheffing, toeristenbelasting | € 1.246 | € 300 | € 245 | € 60 |
| Bijdrage Vereniging van Eigenaren | € 400 | € - | € - | € - |
| Gas / water / elektra | € 1.100 | € 400 | € 135 | € - |
| Verzekeringen | € 361 | € 220 | € - | € 308 |
| Stalling buiten het seizoen | € - | € - | € 200 | € 570 |
| Schoonmaak | € 570 | € 275 | € - | € - |
| TV / telefonie / internet | € 500 | € 125 | € - | € - |
| Contributie boekingssysteem / website / promotie | € 1.350 | € - | € - | € - |
| Overig | € 1.000 | € 450 | € - | € - |
| Totaal | € 10.527 | € 8.808 | € 3.480 | € 2.038 |
Totale bestedingen
Tabel 12 | Totale bestedingen door verblijfsbezoekers op Schouwen-Duiveland in 2021
| Aantal overnachtingen | Totale bestedingen | |
| Toeristisch verblijf | 3.147.000 | € 180.963.000 |
| Vaste gasten | ||
| § Vast kamperen op jaarplaats | 1.143.000 | € 23.177.000 |
| § Vast kamperen op seizoensplaats | 188.000 | € 3.998.000 |
| § Vaste ligplaatsen in jachthavens | 157.000 | € 4.629.000 |
| § Tweede woningen | 722.000 | € 22.015.000 |
| Jaarlijkse uitgaven van vaste gasten | € 46.351.000 | |
| Totaal | 5.356.000 | € 281.134.000 |
*Alle getallen in bovenstaande tabel zijn afzonderlijk afgerond.
Ontwikkeling bestedingen 2017 – 2021
Tabel 13 | Ontwikkeling bestedingen door verblijfsbezoekers op Schouwen-Duiveland
| 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
| Toeristisch verblijf – bestedingen tijdens vakantie | € 143.698.000 | € 152.001.500 | € 152.565.000 | € 75.049.000 | € 180.963.000 |
| Vaste gasten – bestedingen tijdens vakantie | € 53.820.000 | ||||
| Vaste gasten – jaarlijkse uitgaven | € 39.048.000 | € 39.816.500 | € 40.807.000 | € 40.681.000 | € 46.351.000 |
| Totaal | € 182.746.000 | € 191.818.000 | € 193.372.000 | € 115.730.000 | € 281.134.000 |
*Alle getallen in bovenstaande tabel zijn afzonderlijk afgerond.
Economische impact
De berekening van de economische impact vindt plaats met behulp van een input-outputmodel (IO-model). IO-modellen laten zien in welke sectoren de effecten van elke bestede euro terecht komen, uitgedrukt in output, toegevoegde waarde en werkgelegenheid. Het is belangrijk op te merken dat het hier gaat om de economische impact van de bestedingen die de verblijfsbezoeker doet tijdens de vakantie.
Investeringen van consumenten (bijv. aanschaf chalet), bedrijven (bijv. bouw of verbouw voorzieningen) en overheid zijn nog niet meegeteld. De totale economische spin-off van toerisme is dus nog groter. Dankzij toerisme is ook het draagvlak voor maatschappelijke voorzieningen groter. Jaarlijks vinden miljoenen overnachtingen plaats in de gemeente Schouwen-Duiveland. Samen met de lokale bevolking zorgt dit voor een breed draagvlak voor bijvoorbeeld zorgvoorzieningen, openbaar vervoer, et cetera.
Allereerst worden de bestedingen van toeristen onderverdeeld naar bedrijfsklassen volgens de indeling van het CBS. Deze bestedingen zijn uitgedrukt in ‘marktprijzen’: prijzen die door consumenten worden betaald. Het IO-model is echter genoteerd in basisprijzen. Basisprijzen zijn prijzen exclusief belastingen, productgebonden subsidies en handels- en vervoersmarges. Alle prijzen worden daarom gecorrigeerd voor BTW en eventuele accijnzen (bijvoorbeeld brandstofaccijnzen).
In het IO-model wordt vervolgens zichtbaar welke sectoren nodig zijn om de bestedingen mogelijk te maken: de horeca heeft bijvoorbeeld elektriciteit en gas nodig van energiebedrijven om gasten te kunnen bedienen. Deze directe en indirecte relaties worden met het IO-model inzichtelijk gemaakt.
In de bijlagen wordt het IO-model stap voor stap toegelicht. Uiteindelijk resulteert de berekening in de toegevoegde waarde die gecreëerd wordt in de regionale economie van Schouwen-Duiveland en de werkgelegenheid die daarmee samenhangt.
Bij het berekenen van de werkgelegenheidseffecten wordt geen rekening gehouden met seizoenseffecten of overwerken, de benodigde arbeid is omgerekend naar banen, uitgaande van de gemiddelde arbeidsproductiviteit in de verschillende sectoren. Het is een lineair model, er wordt niet van uitgegaan dat het bestaande personeel meer of efficiënter gaat werken en ook wordt geen rekening gehouden met de werking van de arbeidsmarkt, zoals dat een toenemende vraag naar arbeid zou kunnen leiden tot loonstijgingen. Ten slotte wordt ook geen rekening gehouden met pendel van werknemers en het daarmee samenhangende weglekken van inkomen, bijvoorbeeld inwoners van andere gemeenten die in gemeente Schouwen-Duiveland werken of omgekeerd.
Tabel 14 | Economische effecten van verblijfstoerisme op Schouwen-Duiveland
| Totale bestedingen verblijfstoerisme | Gecorrigeerde bestedingen
(na aftrek belastingen) |
Toegevoegde waarde | Werkgelegenheid als gevolg van verblijfstoerisme
(aantal banen) |
Aandeel in totale werkgelegenheid | |
| 2016 | € 176.887.000 | € 122.455.500 | € 66.431.000 | 1.880 | 12,3% |
| 2017 | € 182.746.000 | € 130.626.000 | € 70.820.500 | 1.986 | 12,7% |
| 2018 | € 191.818.000 | € 137.070.000 | € 74.364.500 | 2.089 | 13,3% |
| 2021 | € 281.134.000 | € 180.624.000 | € 93.006.000 | 2.899 | 18,2% |
*Alle getallen in bovenstaande tabel zijn afzonderlijk afgerond.
De economische impact van het verblijfstoerisme voor Schouwen-Duiveland is zeer groot. De bestedingen ter waarde van € 281,1 miljoen zorgden voor 2.899 banen in de gemeente, verspreid over alle economische sectoren. Tabel 15 op de volgende pagina laat zien in welke sectoren de banen worden gegenereerd.
Het verblijfstoerisme genereert 18,2% van alle banen in gemeente Schouwen-Duiveland. In bovenstaande cijfers is de economische impact van dagtoerisme nog niet meegenomen. De totale impact van toerisme is dus nog groter.
Tabel 15 | Economische effecten van verblijfstoerisme op Schouwen-Duiveland – verdeeld naar sectoren
| Gecorrigeerde bestedingen
(na aftrek belastingen) |
Toegevoegde waarde | Werkgelegenheid
(aantal banen) | |
| A Landbouw, bosbouw en visserij | € 206.000 | 2 | |
| B Delfstoffenwinning | € 7.900 | 0 | |
| C Industrie | € 513.000 | € 1.698.000 | 14 |
| D Energievoorziening | € 54.300 | 0 | |
| E Waterbedrijven en afvalbeheer | € 63.200 | 0 | |
| F Bouwnijverheid | € 198.000 | 2 | |
| G Handel | € 6.805.100 | 90 | |
| H Vervoer en opslag | € 740.200 | 8 | |
| I Horeca | € 161.604.000 | € 73.572.500 | 2.558 |
| J Informatie en communicatie | € 195.000 | 1 | |
| K Financiële dienstverlening | € 264.100 | 2 | |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | € 1.265.200 | 2 | |
| M Zakelijke dienstverlening | € 1.656.500 | 24 | |
| N Openbaar bestuur en overheidsdiensten | € 142.200 | 1 | |
| O Onderwijs | € 197.000 | 3 | |
| P Gezondheids- en welzijnszorg | € 29.100 | 1 | |
| Q Cultuur, sport en recreatie | € 13.401.000 | € 5.717.000 | 189 |
| R Overige dienstverlening | € 194.800 | 3 | |
| Handels-en vervoersmarges | € 5.106.000 | ||
| Totaal | € 180.624.000 | € 93.006.000 | 2.899 |
*Alle getallen in bovenstaande tabel zijn afzonderlijk afgerond.