Rijke plaatjes maken
In een rijk plaatje (zie figuur 1) worden de resultaten uit de interviews verzameld en gevisualiseerd. Daarin staan alle wensen, mogelijkheden en verwachtingen van de betrokkenen in de uitdagende situatie.
Tijdens een validatiesessie wordt het rijke plaatje gebruikt als een ‘praatplaatje’ waarin de stakeholders met elkaar de situatie gaan bespreken en samen naar wenselijke en haalbare verbeteringen zoeken. Dit proces vindt plaats onder begeleiding van een gespreksfacilitator.
Onderdelen van een rijk plaatje
- Doelstelling waar de betrokkenen gezamenlijk aan willen werken. Schrijf het gezamenlijke doel los bij het rijke plaatje
- Wie zijn de stakeholders en wat is hun rol in deze situatie? Zet de rol van de betrokkene, zijn handelingen en wensen, etc. in de relatie-pijlen tussen de betrokkenen. Beschrijf en visualiseer de onderlinge relaties eventueel via de EMM beeldtaal.
- Wat zijn hun wensen? Wat willen zij (wat is hun ideale rol hierin)? Waar worden zij blij van?
- Wat brengen zij in en halen zij van andere stakeholders uit de situatie?
- Wat hebben de stakeholders hiervoor nodig? Wat zijn voorwaarden waaronder verbeteringen tot stand kunnen komen en dit een succes wordt?
- ‘Dingen’ in het plaatje: producten, organisaties, uitgangspunten (zoals theorieën) van een betrokkene, beleid, etc.
Leesbaarheid van het plaatje
- Maak een netwerk van betrokkenen en stel niet één centraal
- Gebruik zoveel mogelijk afbeeldingen in plaats van tekst
- Gebruik verschillende kleuren in het rijke plaatje, en bedenk vooraf waar die kleuren voor staan
- Zorg ervoor dat de relatie-pijlen tussen de betrokkenen zo kort mogelijk zijn en elkaar niet of zo min mogelijk kruisen, anders krijg je een bord spaghetti!
- Lees de relaties tussen de stakeholders vanaf de staart naar de pijlpunt toe, in de richting van de pijl
- Omschrijf de betrokkenen, relaties, etc. in het rijke plaatje zo specifiek en expliciet mogelijk. Voor de huidige situatie voeg je eventueel anekdotes en ervaringen uit de praktijk toe
- Zet de rol van de betrokkene, zijn handelingen en wensen, etc. in de relatie-pijlen tussen de betrokkenen. Beschrijf deze met behulp van werkwoorden. Beschrijf niet alleen wat er gebeurt maar ook hoe. Wees zo specifiek, duidelijk of persoonlijk mogelijk, eventueel aangevuld met een anekdote. Schrijf alles op wat je over de situatie en de rol tussen de betrokkenen weet. Voorbeeld: krijgt op de dinsdagen ondersteuning in lesgeven van
- Als je veel tekst hebt voor de beschrijving van een relatie tussen betrokkenen, doe dat dan in een aparte tekst. Verwijs in het rijke plaatje naar die tekst
- Schrijf het gezamenlijke doel los bij het rijke plaatje
Gebruik van het rijke plaatje
- Gebruik het rijke plaatje tijdens de gesprekken als praatplaatje: “Klopt het wat hier is getekend, is dit inderdaad de situatie? Waarmee kan ik het aanvullen?”. Het rijke plaatje geeft in één oogopslag een beeld van de situatie en kan dus goed worden benut wanneer betrokkenen met elkaar in gesprek gaan over het vinden van breed gedragen verbeteringen voor de situatie
- Het plaatje is ‘work in progress’ en wordt dus steeds aangepast en verrijkt tijdens jouw onderzoek
- Het rijke plaatje helpt je om het proces of je onderzoek steeds beter te begrijpen
