Werken in PLG's- hoe pak je het aan?

Figuur 1: Het boekje over starten met een Professionele LeerGemeenschap, door Bruns en Bruggink (2016, Bazalt).

In aanloop naar een PLG

• Werk aan een relevant thema uit de praktijk (schoolontwikkeling-vragen);
• Verzamel een team van gemotiveerde, enthousiaste en relevante betrokkenen zoals leerkrachten PO, studenten, docenten en experts;
• Informeer alle deelnemers tijdig wat het werken en leren in een PLG inhoudt en oplevert in relatie tot andere samenwerkingsvormen ('van werkgroep naar leergroep'). Voorlichting door leerkrachten ('ambassadeurs') die ervaring hebben met PLG’s aan nieuwkomers, werkt heel goed. Uit de praktijk blijkt dat het informeren over hoeveel uren het werken in een PLG kost wisselend werkt.

Het proces van de PLG

De PLG volgt het proces van co-creatie (zie figuur 2). De bijeenkomsten volgen elkaar op:

1. Startbijeenkomst;
2. Exploreren - Verkenning en systeemanalyse van de uitdaging;
3. Condenseren - Uitkomst: gemeenschappelijk beeld van de uitdaging;
4. Maken - Stakeholders zoeken samen naar breed gedragen verbeteringen en voeren deze uit;
5. Retro - Uitkomst: gevalideerde handelingsperspectieven | Verkenning en systeemanalyse van de hierop volgende uitdaging | De uitkomsten uit dit onderzoek kunnen worden verdiept middels klassieke onderzoeksmethoden;
6. Stand-up.

Begeleiding

• De facilitator maakt helder wat effectieve spelregels zijn in de PLG. Of nog beter: laat de groep zelf de regels bepalen. Rol van de facilitator kan ook zijn: meer-wetende partner en op spaarzame momenten interventies doen om de groep gaande te houden. Interventie door de begeleider kan variëren in intensiteit, frequentie waarbij doel/criterium steeds is: eigenaarschap ligt bij de groep;
• Over het algemeen begeleidt de OM-er het PLG-proces en de HZ-Pabo-docent de ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden. In de praktijk blijkt dat een goede combinatie;
• De juiste snaar raken bij deelnemers: mensen met gezonde tegenzin worden enthousiast, "leren is op deze manier veel leuker" (eigenaarschap en commitment van de deelnemers draagt daar ook aan bij);
• Creëer samenhang en duidelijkheid. Leid losjes én strikt. Plan en monitor acties op een evenwichtige manier. Geef vertrouwen en wees deskundig. Verbeteringen worden duurzaam ingebed;
• Zorg voor een goede PLG-begeleider. Professionalisering: het begeleiden van PLG's leer je (enkel) door het te DOEN.

Figuur 2: Het proces van co-creatie voor het vinden van breed gedragen verbeteringen voor de praktijk.

Figuur 3: de rol van PLG's in de ontwikkeling van het primair onderwijs

Hier wordt aan gewerkt of naar verwezen door: PLG-pilot 2016-2017 (verslagen)