IKH S3/nl

Overzicht

Nadat je werkgever op de hoogte is gebracht van je diagnose zul je aan moeten geven hoe je de komende periode met je werk wilt omgaan. Meestal weet je dan nog niet hoe jouw behandelplan eruit gaat zien. Hoe maak je afspraken met je werkgever terwijl er nog zoveel onduidelijk is? 

Handelingsopties

Stap voor stap

“In het ziekenhuis gaat alles stapje voor stapje. Ja, maar wat dan als…Dat bekijken we allemaal later wel. Dat vond ik wel lastig want ik kon tegen mijn leidinggevende ook niet zeggen van zo, zo en zo gaat het lopen”.

“Ik heb de eerste keer aan de oncoloog gevraagd: denk je dat ik kan werken als ik chemo krijg? En toen zei ze: ‘Dat mag maar ik heb nog nooit iemand gezien die dat deed.’ En daar was het eigenlijk wel mee klaar”

Verwijzing naar rol oncoloog

“Ik denk dat je aan het begin van het proces duidelijk moet maken dat het stap voor stap gaat. Ik vroeg in het ziekenhuis ook steeds: en dan? wat gebeurt er daarna? Nee zei ze, dat hoor je dan wel weer. Stap voor stap. Dat vond ik heel irritant, maar het is wel zoals het is dus ik denk dat je dat ook wel heel duidelijk moet communiceren.”

“Ik wist van oké ik krijg chemo en dan had ik dat alvast opgezocht op internet en dan zei ik wel op mijn werk van ja ik weet het nog niet zeker, maar ik lees dat je bij mijn diagnose vaak 16 kuren krijgt. Alvast een beetje voorbereiden zodat ze dat weten. Ik wilde het dan wel op mijn werk vertellen dus maakte er zelf een verhaal van, dat is niet handig. Je kan dan beter ook maar stap voor stap gaan.”

Afspraken maken met je werkgever

Het is belangrijk duidelijke afspraken te maken als het kan. 

“Ik denk dat het belangrijk is dat je concrete informatie geeft en concrete afspraken maakt. Ik denk dat dat heel belangrijk is. Dan gebeuren er ook geen dingen die niet prettig zijn. Dan is het helder voor beide partijen wat er wordt verwacht. Als je dat duidelijk naar elkaar kan communiceren neem je denk ik al veel teleurstelling, twijfel en onzekerheid weg.”

“En ja, ik was niet ziek. Tenminste, ik voelde mij niet ziek. Het is alleen maar van die foto's dat ze zeggen je bent ziek. Maar ik voelde niks. Dat is heel raar. En dan, weet je, op een gegeven moment beginnen die behandelingen en ja, daar word je ziek van. Je denkt ik voel me prima maar je gaat ziek worden van de behandelingen.”

Het gesprek met je werkgever kan op verschillende manieren verlopen.

Jullie  vinden samen een passende manier om met de onduidelijkheid om te gaan

“Op het werk geven ze mij alle vrijheid. Er is niemand die tegen mij zegt: 'je moet dit of je moet dat’. Ze zijn ook beschermend. Ze denken mee over wat voor mij het beste is. Maar dat komt ook omdat ik eerlijk ben naar hen toe. En ze weten ook dat ik er geen misbruik van maak. Dus het werkt langs twee kanten.” 

Dialoog

• Werkgever: (Emoties/gedachten: Ik vind het wel lastig om mijn medewerker met werk lastig te moeten vallen in deze moeilijke tijd, maar ik moet mogelijk wel wat zaken hier regelen, ik zal toch vragen hoe hij/zij naar de komende periode kijkt) “Weet je al meer over de behandeling en hoe de komende maanden eruit gaan zien?”
• Werknemer: “Nee, ik zou dat zelf ook graag willen weten. In het ziekenhuis wordt alles stap voor stap bekeken. De oncoloog heeft alleen gezegd dat ze het nog nooit heeft meegemaakt dat iemand blijft werken tijdens de chemo’s.” (Emoties/gedachten: In het ziekenhuis lijken ze niet ver vooruit te kunnen denken. Mijn werkgever wil dat wel. En dat begrijp ik, want ik voel die behoefte zelf ook.) “Ik zou graag afspraken met je willen maken over het werk, maar ik vind het vervelend als ik ze straks niet kan nakomen.”
• Werkgever: (Emoties/gedachten: Dat is lastig. De situatie zal voorlopig onzeker blijven. We kunnen niet ver vooruit kijken.) “Wat zou je willen doen de komende weken?”
• Werknemer: (Emoties/gedachten: ik heb hier thuis gelukkig al over nagedacht. Ik vind werk belangrijk, het leidt mij af, en ik voel mij ook verantwoordelijk richting het werk. Fysiek voel ik mij nu nog redelijk goed, zolang het gaat wil ik dan ook wel deels blijven werken) “Ik zou het fijn vinden om dinsdag en donderdag te komen werken. Dan zijn Martijn en Lisa er ook. Zij zijn bereid om werkzaamheden van mij overnemen.”
• Werkgever: “Dat lijkt mij prima. Wil je me op  de hoogte houden van hoe het gaat? Als je situatie verandert zullen we misschien nieuwe afspraken moeten maken.”

Het blijkt moeilijk te zijn om met de onduidelijkheid om te gaan; er wordt duidelijkheid gecreëerd door ziek te melden

“De rol van de leidinggevende is op dat moment gewoon heel belangrijk. Van, kan hij in gesprek blijven met zn medewerker, kan die goed onderzoeken waar de behoefte ligt bij de medewerker, wat kunnen we vragen, wat kunnen we niet vragen, en ook aandacht geeft voor dat stukje contact in het team.”

Link: naar ziekmelding

Dialoog

• Werknemer: “Er gebeurt zo ontzettend veel op dit moment. Mijn agenda staat vol met doktersafspraken. Ik word van de één naar de ander gestuurd. Reken deze week niet op me.
• Werkgever: “Bedoel je dat je van plan bent om volgende week weer te komen werken?”
• Werknemer: “Ja zeker. Als het lukt wil ik graag komen.”
• Werkgever: (Emoties/gedachten: Iemand die komt en gaat, dat gaat me teveel onrust geven. Ik wil weten waar ik aan toe ben, wil continuïteit kunnen waarborgen.) “Het lijkt me echt verstandiger om thuis te blijven en het werk los te laten. Je bent ziek. Heel erg ziek!”
• Werknemer: (Er wordt eigenlijk niet eens gevraagd hoe ik er naar kijk, wat ik wil, en wat er misschien wel nog mogelijk is. Begrijpt hij niet hoe belangrijk mijn werk voor me is?) “Ik ben niet alleen maar ziek hoor! Er zijn taken die ik gewoon kan blijven uitvoeren.”
• Werkgever: “Neem toch rust, je zult het nodig hebben.”
• Werknemer: (Emoties/gedachten: Het was fijn geweest als we samen een vorm hadden kunnen vinden, maar die ruimte is er niet. Ik zal me erbij neer moeten leggen.)

Er wordt (nog) niet vooruit gekeken, maar uitgegaan van de situatie zoals die zich nu voordoet

Soms besluiten werkgever en werknemer om nog even af te wachten en afspraken te maken wanneer er meer duidelijkheid is over het behandelplan en de gevolgen hiervan.

“Want ja, voor mijn gevoel had ik nog niks, ja je hebt wel een rare uitslag gehoord maar je bent nog gewoon, ik voelde niks. Dus dan ga je gewoon weer werken.”

Dialoog

• Werknemer: “Ik heb een slechte diagnose gehad, maar voel me totaal niet ziek. Ik wil graag gewoon doorgaan met werken.” (Emoties/gedachten: Laat mijn leven alsjeblieft zolang mogelijk normaal blijven.)
• Werkgever: (Ik waardeer zijn openheid, zijn bereidwilligheid. Ik wil hem graag ter wille zijn.) “Als jij dat wilt is dat natuurlijk prima. Laat het maar weten als ik iets voor je kan doen.”

Als je de afspraken in het begin maakt en je bent klaar met de chemo is het goed om weer met elkaar om tafel te gaan en opnieuw werkafspraken te maken. Het is niet iets dat het alleen bij de werkgever ligt. Je hebt als werknemer ook een brengplicht. Dat je het laat weten als er een verandering is in de situatie.

Adviezen

Wat wil je zelf?

Er is veel om over na te denken; het is moeilijk om te overzien wat belangrijk is en welke beslissingen voor jou de juiste zijn. Je hebt misschien de neiging om je volgzaam op te stellen, maar wat wil je zelf?

‘Maar ik denk echt als iemand had gezegd, goh hoe gaat het? Wil je naar je werk? Hoe kunnen we dat vorm gaan geven? Dat was al helpend geweest.’

Open communicatie

Hoe beter je werkgever op de hoogte wordt gehouden van de ontwikkelingen m.b.t. je ziekte en je functioneren, hoe makkelijker het voor je werkgever wordt om met je mee te denken.

Werkgever: “Er ligt een verantwoordelijkheid in ieders rol, ook bij de medewerker zelf die de diagnose heeft gekregen. Hoe moeilijk zo’n diagnose ook is en hoe hard zo‘n diagnose in het begin ook binnenkomt, natuurlijk zeker als je nog niet weet wat de prognose gaat zijn. Maar ik zie wel als daar vanuit die persoon de communicatie komt van ‘joh laat me even met rust de komende weken want ik moet dit even zelf een plaatsje geven of ik heb behandelingen en dan voel ik me niet fijn dus ik wil echt even een paar weken met rust gelaten worden ik kom weer in de lucht als het weer beter gaat’. Als die communicatie vanuit de persoon er is dan zie je ook dat het toch allemaal wat beter in te schatten is en dat de collega’s weten waar ze aan toe zijn.” 

Werknemer: “Ik heb gelijk aangegeven dat als ik kon ik nog wel wat wilde doen. Mijn werkgever gaf aan dat het niet handig was om mijn eigen werk te doen want dat moest gewoon doorgaan. Dan had ik me niet vrij gevoeld om thuis in bed te kruipen als het niet ging. Dus wij hebben toen als een soort van vanzelfsprekendheid afgesproken dat mijn werk werd overgenomen, maar wat je wel kan doen is dit en dit en dit. Ik bel je even van tevoren zei zij, als ik iets heb, en dan kan jij aangeven wat je wilt doen.”

“Als je niet kan werken ook prima. Dat je in het begin alle tijd en ruimte krijgt. Je krijgt dan chemo een behandelplan. Je hebt helemaal geen idee hoe je daar dan weer op gaat reageren. Ik vond het zelf wel mooi vanuit mijn werkgever dat als je wilde werken dat dat oké was. Dat je duidelijk de boodschap krijgt dat niets hoeft.”

Coach werk en kanker: Helaas heb ik het ook anders mee moeten maken, dat je iemand spreekt die zegt wil je na zes maanden nog eens een papiertje tekenen. Dan mis je die warmte daarin en ook dat je nog van waarde bent voor dat bedrijf. Nu heb je meer ik heb dit, ik hoor niemand meer, ik zie niemand meer, hoe ben ik dan nog van waarde? Hoe moet ik dan nog bijdragen terwijl ik al zoveel energie in mezelf moet steken? Op dat moment is er een case en care manager, dat dekt de lading wel. De Wet verbetering poortwachter is een feit, daar moeten we naar handelen, maar hoe kunnen we daar al in beweging in zijn ook in het eerste ziektejaar? Soms weten mensen nog niet eens dat hun salaris naar beneden gaan. Ik denk dan jullie staan blanco aan dat padje en het loopt al een jaar.

Overwegingen

Voor de werknemer

Bedenk, voordat je met je werkgever in gesprek gaat, wat jou het meeste helpt in deze onzekere situatie. Geeft je werk afleiding, structuur of houvast? Of levert het extra druk en spanning op? Probeer op basis van jouw wensen en behoeften afspraken te maken met je werkgever.

Voor de werkgever

Als werkgever heb je geen rechtstreeks contact met zorgprofessionals. Het behandeltraject en de terugkeer naar werk zijn twee verschillende werelden die de werknemer zelf met elkaar moet zien te verbinden. Dat is geen makkelijke opgave. Je helpt je werknemer niet door de focus alleen op de terugkeer naar werk te leggen. 

Werkgevers komen soms twijfelachtig over. Ze vragen af en toe aan mij of ze iets mogen zeggen en dan denk ik ja dat mag je zeggen want jij bent de leidinggevende. Dat is jouw verantwoordelijkheid. Zo moet je dus ook dat gesprek aan gaan tussen die twee partijen. Er is geen simpele gespreksvariant. Het wordt niet eigen, je hebt niet altijd een goed gesprek. Je doet dit niet vaak genoeg. Sommige dingen moet je oefenen om het goed te kunnen doen.

Ik ben erachter gekomen dat de begeleiding anders is. Je kan iemand met kanker niet hetzelfde begeleiden als iemand met een gebroken been of als iemand die even niet zo lekker in z’n vel zit. Dat is een heel ander proces. Al ziet het UWV het misschien niet zo, maar jij en ik werken staan direct naast die medewerker of die leidinggevende om te ondersteunen. Er komt heel veel emotie bij kijken en dat maakt het volkomen anders. Minder tastbaar, en dan is echt elk mens anders.

Maar hoe vaak hoor jij dat een werkgever onzeker is? Dat is ook het mooie, want ik word vaak ingeschakeld als er iemand met kanker is. Ze zijn bang dat ze het verkeerde zeggen en niet empathisch genoeg zijn. Daar zitten nog veel trainingsmogelijkheden.

Heel veel mensen vinden die wet verbetering poortwachter moeilijk en ingewikkeld, maar eigenlijk valt dat wel mee, maar je moet mensen wel bij de hand nemen daarin. Ik vind niet dat je kunt verwachten dat de werknemer daar regie in neemt. Dat vind ik echt wel een taak van de werkgever.

En ook meegeven wat die mag verwachten op een bepaald moment. Een stappenplan meegeven. Het in Jip en Janneke taal uitleggen. Dat die werknemer niet meer stress krijgt in plaats van geruststelling

Die rol als verantwoordelijke als werkgever is van groot belang voor de werknemer. Dat die ontzorgd wordt, dat die meegenomen wordt, gewoon in Jip en Janneke en niks ingewikkelds eigenlijk.

Veel werkgevers willen zekerheid zoeken dus dan gaan ze naar de harde kant kijken. Wat er feitelijk moet vanuit de wet poortwachter, daar gaan ze zich achter verschuilen.

Coach werk en kanker: Mijn missie is, naast mensen zelf hun kracht terug laten vinden, dat ik eigenlijk ook hoop dat mensen vooral zo vroeg mogelijk in het traject weten dat ze hulp kunnen inschakelen. Dat is wat ik heel vaak van mensen terug hoor. Dat ze dat eigenlijk niet wisten. Dat ze in een traject van behandelingen zaten en dat daarna pas de klap komt en dat dan in een wirwar van netwerk en gezondheidsorganisaties terecht komen, hulp willen, maar mijn God niet weten waar ze terecht kunnen. Dan gaan ze online en verzanden ze ook in van alles dus ik wil heel graag ook mijn steentje bijdragen in het makkelijker maken voor hen om te weten waar ze hulp kunnen krijgen, hoe en dan te kunnen kiezen wat het beste bij hen past.

Coach werk en kanker: Elke werkgever zegt dat hij weet wat hij moet doen, maar die weet wat de poortwachter wet inhoud. Ze hebben geen idee wat ze moeten doen. Het is geen huis tuin en keuken poortwachter traject, daardoor is het heel mooi dat het er komt. Dus 

Coach werk en kanker: Je bent in het Wet Verbetering Poortwachter traject wel een andere patiënt/ cliënt, maar daarnaast blijft toch gewoon de Wet Verbetering Poortwachter aan alle kanten voorop staan. Dat is het lastige. Hoeveel gevoel of medeleven je ook toont het traject gaat door.

Coach werk en kanker: Een werknemer heeft natuurlijk ook in het kader van Wet Verbetering Poortwachter zijn verplichtingen, net als de werkgever. De werknemer moet zich beseffen wat de Wet Verbetering Poortwachter inhoud. Daar worden ze vaak mee overrompeld bij de oncoloog. Ze gaan dan een oncologie verpleegkundige vragen denkt u dat ik nog kan werken, dat kan zij eigenlijk niet bepalen.

Coach werk en kanker: Mijn ervaring is dat mensen helaas onder druk gezet worden door de werkgever of te horen krijgen ik kan niks meer met jou want je bent ziek of het gevoel hebben dat ze weggewerkt worden. Ze vinden het lastig om dan eisen te stellen of voor zichzelf op te komen, ze zijn al lang ziek geweest waardoor ze zich schuldig kunnen voelen. Met name rechten en plichten zijn belangrijk om aan te geven. Dit biedt houvast. 

Coach werk en kanker: Ik denk zelf dat als je goed snapt hoe de wet in elkaar zit dat dat ook inzicht geeft in hoe je rol en rechten en plichten daarin verweven zitten. Ja, mits je daar goed in begeleid wordt. Ik zie dat mensen met een ontzettend chemo brein zitten en dat informatie sowieso lastig is. Ik denk dat situaties uitschrijven dat dat zo specifiek is. Ik denk dat dat teveel en te uitvoerig wordt als je daar iedereen mee wilt hebben. Ik denk dat mensen zo vol zitten met van alles en nog wat dat ze iets meerdere keren moeten lezen voor het binnenkomt en nog niet weten wat het voor hen betekent. Daar is begeleiding bij nodig.

Werknemer: Ik vind eigenlijk dat er voor spoor 1 veel betere begeleiding moet zijn, bijvoorbeeld ook een job coach. Een onafhankelijk persoon waar je je emoties bij kwijt kan, waar je vragen kan stellen. Mijn werkgever heeft spoor voor 1 heel weinig gedaan.