|
|
| (83 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| === Over deze gids ===
| | ''Disclaimer'': Deze gids is nog volop in ontwikkeling en wordt nu drastisch herzien. Verwachte opleverdatum: zomer 2022. |
| Dit is de praktische gids waarin het proces wordt beschreven voor het creëren van ruimte om gezamenlijk in een gewenste richting te bewegen. De uitgangspunten worden aangestipt en processtappen worden besproken en toegelicht aan de hand van voorbeelden uit de praktijk. De gids pretendeert niet compleet te zijn, waar nodig zal worden verwezen naar de sociale theorie en Foundation. De inzet is dat met deze gids een Facilitator in staat is een proces te begrijpen en te begeleiden. De nadruk ligt op mutual understanding. Shared meaning wordt geadresseerd in het opvolgende hoofdstuk (sociale theorie).
| |
|
| |
|
| Om oplossingen te vinden die beargumenteerd wenselijk en cultureel haalbaar zijn.
| | == '''Wat deze gids biedt''' == |
| | Met behulp van deze gids kan de Facilitator of Change samen met belanghebbenden opzoek gaan naar breed gedragen antwoorden op maatschappelijke vraagstukken*. Idealiter zijn deze antwoorden gebaseerd op de belangen en opvattingen van betrokkenen, gerelateerd aan wereldwijde en lokale ontwikkelingen, en ondebouwd met bestaande en relevante kennis en kunde. In deze gids staan praktische tips, oefeningen en uitgangspunten voor een proces om dit alles vorm te geven (figuur 1). |
|
| |
|
| === Doel en kern mutual understanding ===
| | [[Bestand:Facilitating change visual EN.png|gecentreerd|miniatuur|510x510px|'''Figuur 1:''' Het proces van het begeleiden van maatschappelijk wenselijke veranderingen. |
| Een Facilitator of Change begrijpt de verschillende belangen en opvattingen van stakeholders gerelateerd aan wereldwijde en lokale ontwikkelingen, en is in staat om strategische interventies te ontwikkelen voor duurzame transities in de betreffende regio.
| | ]] |
| | [[Bestand:SSM toepassen.jpeg|gecentreerd|miniatuur|588x588px|'''Figuur X''' (samenvoegen met figuur 1?)]] |
| | Deze gids is geschreven voor degenen die het proces rondom een maatschappelijk vraagstuk begeleiden en duiden: de Facilitators of Change. Het is aannemelijk dat belanghebbenden veel van dit proces zullen leren. Daarom kan deze gids ook relevant zijn voor hen. |
|
| |
|
| De Facilitator of Change gaat in gesprek met belanghebbenden en draagt bij aan een '''continue proces van interactie, expliciteren en het begrijpen van elkaars perspectieven''' '''''(en daarbij je oordeel uitstellen)''''', samen leren om samen met betrokkenen bewegingsruimte te creëeren en wenselijke verbeteringen te vinden. - Door wenselijke verbeteringen te vinden die zijn gebaseerd op de belangen en opvattingen van belanghebbenden.
| | Zoals het werken aan het vraagstuk een leerproces is, is de aanpak zoals in deze gids beschreven dat in zekere zin ook. Deze gids pretendeert dan ook niet compleet te zijn en zal worden aangevuld met geleerde lessen uit de (jullie!) praktijk. Waar nodig wordt er verwezen naar de {{Internal link|link=LC 00346|name=Sociale Theorie|dialog=process-linkpage-dialog}} en de bijbehorende {{Internal link|link=LC 00357|name=Foundation|dialog=process-linkpage-dialog}}. |
|
| |
|
| '''‘Verbinden’''' en daartoe continue anderen weten uit te nodigen is de modus operandi van de Facilitator of Change. Dit vereist een '''houding''' van openheid / nieuwsgierigheid, oordelen uitstellen, verantwoordelijkheid / eigenaarschap.
| | <nowiki>*</nowiki> Voor de helderheid wordt in deze Facilitators Guide het maatschappelijke vraagstuk of de uitdaging uitgedrukt met het woord 'vraagstuk'. Afhankelijk van waar je mee bezig bent, kun je lezen: vraagstuk, uitdaging, situatie, Living Lab, (onderzoeks-)project, initiatief, et cetera. |
|
| |
|
| '''Aard van het proces:''' participatief, iteratief, interdisciplinair, ... | | ''Opmerking: deze content kan worden opgenomen in de Facilitator Guide (afkomstig uit ST part).'' |
|
| |
|
| Op basis van een constructieve en brede dialoog een '''afwegingskader opstellen''' en ontwikkelen: uitgangspunten, overwegingen, rechten en plichten
| | Change does not come easily and the processes suggested by Social Theory ask for specific skills. Facilitators of Change (FoC) help to manage such processes, and part of the ST process is acquiring, among others, these skills by all involved in order to become FoCs as well, or at least to understand and appreciate the process. As said before, ST is not only about making progress in wicked problems, rather the aim is learning new skills with which wicked problems can be tackled. So, wicked problems should be regarded as opportunities to learn making progress collectively, which is by the way a wicked problem itself. |
| | ===Facilitator of Change competences=== |
| | Three main competences have been determined that are essential if one wants to facilitate change: |
| | *Conceptual thinking |
| | *Critical reflecting |
| | *Connecting people |
|
| |
|
| ''Figuur = placeholder: aanpassen voor dit hoofdstuk:''
| |
| [[Bestand:Facilitating change visual EN.png|gecentreerd|miniatuur|510x510px|'''Figuur X:''' Facilitating change.]]
| |
|
| |
| === Hoe voer je dat uit? ===
| |
| Door middel van '''dialoog''' en wederzijds begrip over perspectieven van stakeholders (grensoordelen, d.w.z. aannames, overtuigingen, voorwaarden) (= interventie). Het onderzoeksproces is participatief, interdisciplinair, iteratief en reflexief van aard (Critical Realism). Gemeenschappelijke methodologieën en benaderingen: RMA, actieonderzoek, case study en gefundeerde theorie. Technieken: semi gestructureerd interview en visualisatie van de stakeholders en de situatie.
| |
|
| |
| '''Focus verleggen:''' Om hiervoor bewegingsruimte te creëren moeten we onze focus verleggen: Bewegingsruimte ontstaat met behulp van een proces dat kan worden omschreven als ‘co-evolutie’: daarin gaan belanghebbenden continu en gezamenlijk opzoek naar wat ‘de juiste dingen’ zijn om te doen. Bij het werken aan dit soort vraagstukken ligt de focus daarom op het proces en niet op een vooraf vastgesteld resultaat of eindproduct.
| |
|
| |
| Participatief van aard: werk aan het vraagstuk vanuit de insteek van “met elkaar zoeken naar breed gedragen oplossingen” in plaats van de doorgaans gebruikelijke opdrachtgever-opdrachtnemer-relatie “we voeren het voor jullie uit en delen de aanbevelingen met jullie.”
| |
|
| |
| '''Houding:''' onderzoekend, nieuwsgierig, willen verbinden, überhaupt willen, openheid, respectvol, verduren, plezier, vertrouwen, verantwoordelijkheid nemen.
| |
|
| |
| “Hoe doen we de dingen goed?” (verificatie) en “Hoe doen we gezamenlijk de goede dingen, en wat zijn die goede dingen dan?” (validatie) gaan hand in hand.
| |
|
| |
| '''''SSM'''''
| |
|
| |
| Om tot breed gedragen oplossingen te komen kun je met elkaar een proces doorlopen dat is geïnspireerd op de Soft Systems Methodology:
| |
|
| |
| '''1.''' Wereldbeelden van betrokkenen helder krijgen: gesprekken met betrokkenen voeren vanuit oprechte aandacht.
| |
|
| |
| Voorbeelden van onderwerpen die je in gesprek met betrokkenen kunt bespreken: het (gezamenlijke) doel; wat zijn ‘de goede dingen’ om te doen; wie en wat hoort er bij dit vraagstuk of zou er bij betrokken moeten worden, en wie/wat niet; wat wordt rondom dit vraagstuk beschouwd als relevante bronnen (waarom?), etc.
| |
|
| |
| '''2.''' De uitdaging inzichtelijk maken. Beeld daarin de betrokkenen, onderlinge relaties of verbanden en issues uit, met als vereiste dat de betrokkenen zich er in herkennen (bijvoorbeeld middels een rijk plaatje en relevante en sprekende quotes, zie voorbeeld in pagina 5).
| |
|
| |
| '''3.''' Organiseer gezamenlijke gesprekken over de (gevisualiseerde) uitdaging, hoe iedereen daar in staat en wat mogelijkheden tot veranderingen zijn.
| |
|
| |
| Fasen 1, 2 en 3 wisselen elkaar af (‘verrijken elkaar’) tot een zeker verzadigingsniveau en dus tot wederzijds begrip.
| |
|
| |
| '''4.''' Samen naar wenselijke oplossingen zoeken
| |
|
| |
| '''5./1.''' Richting een proces van ‘co-evolutie’ gaan (samen doen → samen leren → samen doen → samen leren, etc.). Een behulpzame vraag hierbij is “Doen we gezamenlijk ‘de juiste dingen’ voor en met betrokkenen in hun sociale en fysieke omgeving, en wat menen we dat deze ‘juiste dingen’ zijn?”
| |
|
| |
| '''''In gesprek gaan''''' ''aan de hand van de Soft Systems Methodology''
| |
| # Finding out (belanghebbenden en hun issues) met behulp van o.a. rijke plaatjes (''rich pictures'') en geleide gesprekken (''guided conversations'');
| |
| # Model building (expliciteren van wereldbeelden en systeembeschrijvingen): systeem model, waaronder SSM Purposeful Activity Models (PAM), maar ook andere technieken, zoals bijvoorbeeld System Dynamic (SD) models;
| |
| # Discussing and debating (accommoderen van wereldbeelden) met behulp van validatiesessies;
| |
| # Taking action (daadwerkelijk vooruitgang brengen in een (deel)vraagstuk en de geleerde lessen toevoegen aan een Body of Knowledge and Skills) met behulp van een implementatie-(deel)traject.
| |
| {| class="wikitable"
| |
| |'''Monoloog'''
| |
| |'''Dialoog'''
| |
| |-
| |
| |Eenrichtingsverkeer
| |
| |Tweerichtingsverkeer
| |
| |-
| |
| |Afstand
| |
| |Betrokkenheid
| |
| |-
| |
| |Geen contact
| |
| |Contact en reacties op elkaar
| |
| |-
| |
| |Inhoud onveranderd
| |
| |Nieuwe gezichtspunten ontdekken
| |
| |-
| |
| |Partijen onveranderd
| |
| |Samen leren en veranderen
| |
| |}
| |
| {| class="wikitable"
| |
| |'''Discussie'''
| |
| |'''Dialoog'''
| |
| |-
| |
| |Arena, strijdtoneel
| |
| |Agora, marktplein
| |
| |-
| |
| |Standpunten innemen
| |
| |Ervaringen delen
| |
| |-
| |
| |Gericht op winnen/verliezen
| |
| |Gericht op leren van elkaar
| |
| |-
| |
| |Argumentatieve rationaliteit
| |
| |Narratieve rationaliteit
| |
| |-
| |
| |Partijen
| |
| |Mensen met namen en gezichten
| |
| |}
| |
|
| |
| “In order to gain access to the true thoughts and feelings of the participants, researchers adopt a non-judgmental stance towards the thoughts and words of the participants. The relationship should be built on mutual trust. The listener becomes the learner, while the participant is the teacher” (Holloway and Wheeler, 2011).
| |
|
| |
| Kijk eens naar '''figuur X'''. De olifant staat symbool voor het complexe vraagstuk waarvoor men samen oplossingen wil vinden. Ieders kijk op de olifant wordt sterk gevormd door het '''(wereld-)beeld''' (perspectief) dat ze erbij hebben. Dat beeld is gevormd door hun kennis, ervaringen, wensen, waarden, aannames, etc. Voor het kijken naar de olifant (lees: voor het aanpakken van het complexe vraagstuk) is het van belang om '''zonder oordeel''' en door de ogen van betrokkenen te kijken en om te begrijpen wat hun wereldbeelden zijn - en misschien om die van jezelf ook vollediger te kunnen zien of zelfs te herzien. Dit kan je doen in de vorm van gesprekken met elkaar en middels gezamenlijke dialoog. Dit leidt al gauw tot eyeopeners en uiteindelijk tot '''wederzijds begrip'''. Dit zijn eerste, maar voorwaardelijke, resultaten om het speelveld te vergroten en zo doende breed gedragen oplossingen voor jullie vraagstuk te vinden.
| |
| [[Bestand:Blinden en olifant.png|gecentreerd|miniatuur|492x492px|'''Figuur X:''' “De blinden en de olifant” door John Godfrey Saxe, naar een Indische legende.]]
| |
|
| |
| ==== Individuele beelden van betrokkenen bespreken ====
| |
|
| |
| ===== Waarom / waarvoor =====
| |
| Inclusief link met competenties FoC.
| |
|
| |
| ===== Hoe =====
| |
| * Stappen
| |
| * Wat vraagt het van de ander en van jezelf als FoC
| |
| * Oefeningen
| |
| * Goede voorbeelden
| |
|
| |
| ==== Met elkaar in gesprek gaan ====
| |
|
| |
| ===== Waarom / waarvoor =====
| |
| Inclusief link met competenties FoC.
| |
|
| |
| ===== Hoe =====
| |
| * Stappen
| |
| * Wat vraagt het van de ander en van jezelf als FoC
| |
| * Oefeningen
| |
| * Goede voorbeelden
| |
|
| |
| ====== Rijke plaatjes maken ======
| |
| * Doel: Samen begrijpen voor ingrijpen.
| |
| * Nut: Met behulp van het praatplaatje krijg je de uitdaging beter in beeld en kunnen betrokkenen met elkaar in gesprek gaan en samen zoeken naar betekenisvolle verbeteringen.
| |
| * Belangrijkste onderdelen:
| |
| ** De betrokkenen en hun rol in de situatie.
| |
| ** Hun wensen, doelen en/of ideale rol in de situatie.
| |
| ** Hun onderlinge relaties. Wat brengen zij en krijgen zij van anderen?
| |
| ** Aanvullende informatie en theorie.
| |
|
| |
| * Vereiste: Het plaatje spreekt voor zich en de betrokkenen herkennen zich er in.
| |
| [[Bestand:Rijk plaatje Beginnende Leerkracht.jpg|gecentreerd|miniatuur|708x708px|'''Figuur X:''' Voorbeeld van een rijk plaatje.]]
| |
| ''Nalopen: https://www.projectenportfolio.nl/wiki/index.php/LC_00861''
| |
|
| |
| '''Nog verwerken (notities Gabriëlle):'''
| |
| * <s>Slides "Intro bewegingsruimte.pptx" (intro Facilitators Guide > Het Boek)</s>
| |
| * Slides "Facilitating change.pptx" (o.a. voor MRDD)
| |
| * Slides Kick-start (S1) en <u>boundary questions</u> (S3) (MRDD)
| |
| * Slides workshop <u>Verbindend Communiceren</u> https://www.projectenportfolio.nl/images/6/63/Workshop_Verbindend_Communiceren.pdf
| |
| * IKH guide en gespreksonderwerpen (ws 4 minor FF): https://www.projectenportfolio.nl/wiki/index.php/LC_00335
| |
| * Rollenspel (rol FoC en st.h. ervaren) / oefeningen
| |
| * Sfeer van vertrouwen
| |
| * Proces (SSM + toegepast onderzoek (GPCM)) toevoegen
| |
| * Gesprekstechnieken (boekjes, handleidingen - opm. Kees B)
| |
| * 2 blz. aantek. zwart boekje
| |
| <accesscontrol>Access:We got to move</accesscontrol>
| |
| {{LC Book config}} | | {{LC Book config}} |
| {{Light Context | | {{Light Context |
| Regel 148: |
Regel 27: |
| |Topcontext=PR 00276 | | |Topcontext=PR 00276 |
| |Toppage=Other | | |Toppage=Other |
| |Sequence number=198437 | | |Sequence number=187890 |
| |Sequence numbers=undefined,undefined; | | |Sequence numbers=LC_00579,100000;LC_00576,200000;LC_00140,300000; |
| |Context type=Situation | | |Context type=Situation |
| |Heading=Facilitators Guide to Move | | |Heading=Facilitator Guide |
| |Show referred by=Nee | | |Show referred by=Nee |
| |Referred by text=Hier wordt aan gewerkt of naar verwezen door: | | |Referred by text=Hier wordt aan gewerkt of naar verwezen door: |
| Regel 157: |
Regel 36: |
| |Show VE button=Ja | | |Show VE button=Ja |
| |Show title=Ja | | |Show title=Ja |
| |EMM access control=Access:We got to move,
| |
| }} | | }} |
| {{LC Book additional | | {{LC Book additional |
| |Preparatory reading=LC 00348, | | |Preparatory reading=LC 00348 |
| |Continue reading=LC 00346 | | |Continue reading=LC 00579 |
| }} | | }} |
Disclaimer: Deze gids is nog volop in ontwikkeling en wordt nu drastisch herzien. Verwachte opleverdatum: zomer 2022.
Wat deze gids biedt
Met behulp van deze gids kan de Facilitator of Change samen met belanghebbenden opzoek gaan naar breed gedragen antwoorden op maatschappelijke vraagstukken*. Idealiter zijn deze antwoorden gebaseerd op de belangen en opvattingen van betrokkenen, gerelateerd aan wereldwijde en lokale ontwikkelingen, en ondebouwd met bestaande en relevante kennis en kunde. In deze gids staan praktische tips, oefeningen en uitgangspunten voor een proces om dit alles vorm te geven (figuur 1).
Figuur 1: Het proces van het begeleiden van maatschappelijk wenselijke veranderingen.
Figuur X (samenvoegen met figuur 1?)
Deze gids is geschreven voor degenen die het proces rondom een maatschappelijk vraagstuk begeleiden en duiden: de Facilitators of Change. Het is aannemelijk dat belanghebbenden veel van dit proces zullen leren. Daarom kan deze gids ook relevant zijn voor hen.
Zoals het werken aan het vraagstuk een leerproces is, is de aanpak zoals in deze gids beschreven dat in zekere zin ook. Deze gids pretendeert dan ook niet compleet te zijn en zal worden aangevuld met geleerde lessen uit de (jullie!) praktijk. Waar nodig wordt er verwezen naar de Sociale Theorie en de bijbehorende Foundation.
* Voor de helderheid wordt in deze Facilitators Guide het maatschappelijke vraagstuk of de uitdaging uitgedrukt met het woord 'vraagstuk'. Afhankelijk van waar je mee bezig bent, kun je lezen: vraagstuk, uitdaging, situatie, Living Lab, (onderzoeks-)project, initiatief, et cetera.
Opmerking: deze content kan worden opgenomen in de Facilitator Guide (afkomstig uit ST part).
Change does not come easily and the processes suggested by Social Theory ask for specific skills. Facilitators of Change (FoC) help to manage such processes, and part of the ST process is acquiring, among others, these skills by all involved in order to become FoCs as well, or at least to understand and appreciate the process. As said before, ST is not only about making progress in wicked problems, rather the aim is learning new skills with which wicked problems can be tackled. So, wicked problems should be regarded as opportunities to learn making progress collectively, which is by the way a wicked problem itself.
Facilitator of Change competences
Three main competences have been determined that are essential if one wants to facilitate change:
- Conceptual thinking
- Critical reflecting
- Connecting people
Lees hiervoor:
Lees hierna:
