Vormen van samen leren
Hieronder volgen definities van de meest gebruikte vormen van co-creatie en samenwerking voor professionalisering. Hoewel er gemeenschappelijke kenmerkende aspecten zijn, worden de verschillende vormen van professionalisering vaak niet uniform uitgevoerd. Onderstaande tabel helpt bij het kiezen van een geschikte aanpak van de vraag of uitdaging die speelt.
| Kenmerken van de uitdaging | Collegiale consultatie | Community of Learning | Community of Practice | Intervisie | Kwaliteitskring | Leer-gemeen-schap | Leerteam | Living lab | Opleiden in de school | Professionele Leer-Gemeenschap | Praktijk-
onderzoek |
SSM |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Uitdaging heeft betrekking op jou als persoon | v | v | v | v | v | v | v | |||||
| Uitdaging is een gezamenlijk/gedeeld thema | v | v | v | v | ||||||||
| Verificatie | v | v | v | |||||||||
| Validatie | v | v | v | v | ||||||||
| Gezamenlijk verbeteringen zoeken | v | v | v | v | ||||||||
| Wetenschappelijke onderzoeksmethoden | v | v | v | v | v | v |
Tabel 1. Kenmerken van verschillende manieren van co-creatie om aan uitdagingen te werken.
Collegiale consultatie
Toelichting volgt.
Community of Learning, Community of Practice, Opleiden in de school
Intervisie
Toelichting volgt.
Kwaliteitskring
Kwaliteitskringen vormen de kern van de implementatie van het kwaliteitsbeleid. Zij maken niet alleen intercollegiaal overleg mogelijk, maar ook vakinhoudelijke verdieping en toepassing van kwaliteitsinstrumenten. De kwaliteitskring schept voorwaarden om te reflecteren op het eigen handelen. Hieruit voortvloeiende inzichten (evaluatie) kunnen leiden tot veranderingen (verbeteringen) in het beleid (onderwijs).
Leergemeenschap
Toelichting volgt.
Leerteam
Een leerteam is een groep met deelnemers die dezelfde vraag hebben en samen naar een oplossing zoeken. Die oplossing kan zelf bedacht worden maar ook geïnspireerd worden door scholen die al een oplossing hebben op de vraag. Misschien kan een expert van een school of extern worden gevraagd om een leerteam van kennis te voorzien.
Uitgangspunten voor een leerteam:
- heeft een gezamenlijke vraag (zal gespecificeerd gaan worden door het leerteam zelf)
- kan bestaan uit verschillende deelnemers (er kan veel geleerd worden van elkaar)
- bepaalt zelf wanneer en hoe vaak er wordt overlegd
- rondt af met een oplossing en/of een advies
Living lab
Een Living Lab is een vorm en een setting waarin innovaties plaats kunnen vinden (een ‘partnership in a multidisciplinairy, user-centered, open-innovation and research ecosystem’).
Professionele Leergemeenschap
Een PLG is een gemeenschap van professionals (schoolleiding, teamleden, studenten) die voortdurend de eigen praktijk onderzoekt om zo het onderwijs aan leerlingen te verbeteren. Professionals doen het samen en doen het morgen beter.
Zes kenmerken van een PLG
- Focus op leren van leerlingen
- Een samen leer cultuur, gericht op leren van iedereen
- Gezamenlijk onderzoek naar beste praktijkvoorbeelden
- Actiegericht leren: leren door te doen
- Voortdurend streven naar verbetering
- Resultaatgerichtheid
Achtergrondinformatie
Hanno van Keulen et al. (2015) beschrijven professionele leergemeenschappen in onderwijs en lerarenopleiding. Aanvullingen en commentaar daarop werd gegeven door Wim Brouwer (2015).
Verbiest (2014) definieert een PLG als:
- een elkaar wederzijds ondersteunende groep professionals in de school,
- die door middel van een reflectieve en op groei gerichte benadering,
- hun eigen praktijk onderzoeken en gezamenlijk daarvan leren,
- met als doel het leren van leerlingen te verbeteren.
In een PLG zitten zowel docenten als leidinggevenden. In sommige scholen nemen ook leerlingen deel aan de PLG. Leren in een PLG is maatwerk. Een PLG is een vorm van professionaliseren en ontwikkelen en staat niet los van de inhoud van een gemeenschappelijk doel, taak of inhoud. Iedere PLG heeft dus een thema, doel en focus. Deelnemers verbinden zich aan een (zelf) gekozen opdracht gericht op het onderzoeken, ontwerpen en verbeteren van onderwijs. Deze opdracht is gekoppeld aan het onderwijsbeleid en wordt ondersteund door de schoolleiding. De focus ligt altijd op het verbeteren van het leerrendement voor leerlingen. Hierbij worden diverse modellen gehanteerd.
Praktijkonderzoek
