Resultaten; conclusies en aanbevelingen (Chromebooks bij rekenonderwijs)

Visualisatie van de situatie (rijk plaatje) 

Conclusies

Deelvraag 1 - huidige situatie ICT

Hoe wordt ICT nu ingezet bij rekenen in de bovenbouw?

Uit de resultaten is gebleken dat bijna een kwart van de leerlingen (23,3%) elke dag gebruik mag maken van de computer of Chromebook. De grootste groep (40%) geeft aan ongeveer 4 keer per week gebruik te mogen maken van de computer of Chromebook. Het gebruik van ICT bij rekenen is hoog, zo’n 93,3% van de leerlingen mag hier gebruik van maken. Uit de enquêtes is gebleken dat dit vooral gebeurt als de leerlingen klaar zijn met hun rekenwerk. De meeste leerlingen gaan dan verder rekenen op Rekentuin of Citotrainer. Een kleinere groep leerlingen (16%) geeft aan iets anders te doen, zoals rekenspelletjes op internet.

Het digibord wordt tijdens de rekenlessen vaak gebruikt door de leerkracht. De meeste leerlingen (73,3%) geven aan dat het digibord altijd wordt gebruikt. De overige leerlingen geven aan dat dit vaak gebeurt.

Uit de interviews bleek dat de Chromebooks zelf nog weinig worden ingezet in groep 5/6. Zij maken om de 3 weken gebruik van de Chromebooks bij de rekenlessen. Dit doen zij vooral na de toetsen. In groep 7/8 wordt er veel vaker gebruik gemaakt van de Chromebooks bij het rekenonderwijs. Dit gebeurt zo’n 3 tot 4 keer in de week. Tijdens de instructie en verwerking wordt geen gebruik gemaakt van de Chromebooks op De Lonneboot. ICT wordt bij het rekenonderwijs echt ingezet als klaaropdracht. Het wordt gebruikt als verrijking op de stof.

Concluderend is er te stellen dat de computers vaker worden gebruikt dan de Chromebooks bij het rekenonderwijs. Ook is er te zien dat, naast het gebruik van het digibord door de leerkracht, er tijdens de rekenlessen weinig gebruik wordt gemaakt van ICT. Dit gebeurt echter na de rekenles als de leerlingen klaar zijn.

Deelvraag 2 - mening leerlingen ICT

Wat vinden de leerlingen uit de bovenbouw van het huidige ICT gebruik in het onderwijs?

Uit de resultaten is gebleken dat meer dan 80% van de leerlingen aangeeft vaak genoeg op een computer of Chromebook te mogen werken. Wel geeft een groep van 60% van de leerlingen aan vaker gebruik te willen maken van ICT. 80% van de leerlingen is het eens met het hebben van meer lessen op de Chromebooks, zoals programmeren.

Bijna 90% van de leerlingen ervaart de lessen als leuker als er gebruik wordt gemaakt van de Chromebooks. Meer dan de helft van de leerlingen ervaart een verhoogde concentratie als hij/zij werkt op een Chromebook. Bijna 20% van de leerlingen geeft aan ook de lesstof beter te begrijpen als er gebruik wordt gemaakt van een computer of Chromebook. Nog zo’n 20% geeft aan het hier een beetje mee eens te zijn. De leerlingen vinden over het algemeen niet dat zij betere cijfers halen als ze meer oefenen op een computer of Chromebook. Minder dan 10% geeft aan het hier mee eens te zijn.

De leerlingen geven het gebruik van ICT op De Lonneboot gemiddeld een cijfer van een 8.6. Over het algemeen zijn ze redelijk tevreden over het gebruik.

Concluderend is te stellen dat er volgens de meeste leerlingen genoeg gebruik wordt gemaakt door ICT. Wel zouden zij vaker gebruik willen maken van de Chromebooks of de computer. Vooral het programmeren is erg populair onder de leerlingen. Er is te zien dat de leerlingen de lessen leuker vinden, een verhoogde concentratie hebben en beter de aandacht bij de les houden bij het gebruik van ICT. Het beter snappen van de leerstof en het halen van hogere cijfers gebeurt volgens de leerlingen niet door gebruik van een Chromebook of computer.

Deelvraag 3 - verwachtingen

Wat zijn de verwachtingen van de betrokkenen van de school met betrekking tot  de Chromebooks?

Concluderend ervaren de leerkrachten de huidige situatie met betrekking tot de Chromebooks als positief. Zij gebruiken de Chromebooks bij rekenen, taal en begrijpend lezen. De Chromebooks worden vrijwel alleen als klaaropdracht ingezet en een enkele keer als verwerking. De leerkrachten geven aan dat de hoge mate van zelfstandigheid als prettig wordt ervaren. Ook het werken op eigen niveau vinden de leerkrachten een pluspunt.

Als verwachting hebben de leerkrachten dat de Chromebooks vaker worden ingezet. Ook het meer werken op eigen niveau wordt als ideaal genoemd. Er zijn verdeelde meningen over het gebruik van de Chromebook tijdens de instructie van de rekenles. De instructie door de leerkracht wordt als erg belangrijk ervaren, de Chromebooks gaan dit dan ook niet volledig overnemen. Wel is er voor sterke rekenaars een mogelijkheid om de instructie op het Chromebook te volgen. Er is interesse in lesmethodes op de Chromebooks. Hier is tot op heden nog niet op georiënteerd. Een doorgaande lijn wordt als erg belangrijk bevonden. Alle ondervraagde geven aan een teamvergadering waarin de mogelijkheden van het Chromebook besproken worden erg op prijs te stellen. Ook het uitnodigen van een extern persoon die uitleg kan geven wordt als één van de mogelijkheden gezien.

De leerlingen geven aan als verwachting te hebben vooral vaker willen programmeren en (reken)spelletjes te doen op de Chromebooks. Zij zien het niet zo zeer als vervanging van het papieren boek.

Concluderend zijn de leerkrachten nu al tevreden over het gebruik. Wel moet dit gebruik worden verhoogd. De verwachtingen zijn het vaker inzetten van de Chromebooks en meer weten over de mogelijkheden van de Chromebooks. De leerlingen geven aan vaker te willen programmeren.

Deelvraag 4 - ICT-vaardigheden

Welke vaardigheden hebben de leerkrachten nodig om ICT gebruik toe te passen in de klas?

Concluderend vinden alle leerkrachten het vooral belangrijk dat je wegwijs bent op het internet. De Chromebooks werken noodzakelijk met internet, dus dit is erg belangrijk. Het opdoen van ervaring en het zelf ontdekken word ook als belangrijk gezien. Vooral veel zelf willen proberen en zelf oriënteren.

Ook wordt het beheren van niveau groepen belangrijk gevonden. Zeker als er in de toekomst gewerkt zou worden met geheel digitale methodes is dit noodzakelijk.

Alle leerkrachten geven aan zelf vaardig genoeg te zijn voor het werken met de Chromebooks. Dit omdat het werken eigenlijk voor zich spreekt. Vrijwel alles op de Chromebook speelt zich op internet af. Hier werken de leerkrachten nu ook al mee op de computers in de klassen.

Hoofdvraag - Chromebooks voor uitdagender rekenonderwijs

Op welke wijze kunnen Chromebooks ingezet worden om het rekenonderwijs in de bovenbouw uitdagender te maken op Samenwerkingsschool De Lonneboot in Nieuw- en Sint Joosland?

Concluderend is er te stellen dat de Chromebooks minder vaak worden ingezet bij het rekenonderwijs dan computers. Leerkrachten en leerlingen geven aan dit gebruik te willen verhogen. Wel zijn zij alle al tevreden over het gebruik van ICT.

Er wordt vaak gebruik gemaakt van het digibord bij de rekenlessen. De computers en Chromebooks worden ingezet als klaaropdracht als de leerlingen hun les af hebben. Als ideaal wordt gezien dat de leerlingen de verwerking van hun les ook op een Chromebook maken. De sterkere rekenaars zouden zelfs de gehele les op het Chromebook kunnen maken. Wel blijft de leerkracht instructie geven.

De leerlingen zouden vaker lessen op de Chromebooks, zoals programmeren, willen krijgen. Ook geven zij aan dat er spraken is van een verhoogde concentratie en betere aandacht bij de les. De leerlingen bergrijpen de lesstof niet beter dan dat zij in de papieren boeken doen. Ook ervaren zij niet het halen van hogere cijfers als zij oefenen op een Chromebook.

Er is behoeften aan een doorgaande lijn in het team. De mogelijkheden van de Chromebooks zijn tot op heden nog niet besproken. Ook kan er georiënteerd worden op lesmethodes.

De leerkrachten bezitten over genoeg vaardigheden om de Chromebooks in zet zetten. Het wegwijs zijn op internet wordt als meest belangrijk gezien. In bijlage VI is een opsomming gemaakt van een aantal web-based programma’s en website die gebruikt zouden kunnen worden om de rekenlessen uitdagender te maken.

Aanbevelingen

Naar aanleiding van dit onderzoek worden er een aantal aanbevelingen gedaan:

• Er kan in een teamvergadering een keer wat tijd wordt besteed aan de mogelijkheden van een Chromebook. Bespreek met elkaar wat je al doet en bespreek wat je weet van de mogelijkheden. Zo kun je op nieuwe ideeën komen en kan er een doorgaande lijn in de klassen ontstaan. Ook zou je samen kunnen oriënteren op welke mogelijkheden er nog meer zijn. Welke programma’s en spelletjes zijn er al. Het uitnodigen van iemand die hier meer verstand van heeft behoort tot de mogelijkheden
• Probeer de Chromebooks structureel in te zetten bij in ieder geval één vak. Gebruik de Chromebooks dan bijvoorbeeld als klaaropdracht. Je kunt de leerlingen de dingen laten doen die zij gewend zijn om te doen op de computers, om zo aan het gebruik te wennen.
• In de bovenbouw de lessen programmeren proberen wat vaker te laten terugkomen. Bijvoorbeeld op een vast moment om de paar weken.
• Voor in de toekomst: In het team oriënteren op lesmethodes geschikt voor een Chromebook.
• Voor vervolg onderzoek: Onderzoek naar de leeropbrengsten van rekenen als er wordt gewerkt met ICT

Geraadpleegde literatuur

Anderson, R. (2008). Implications of the information and knowledge society for education. In J. Voogt, & G. Knezek, International handbook of information technology in (pp. 5-22). New York: Springer.

Baarda, B. (2014). Dit is onderzoek! Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers bv.

Blok, H., Oostdam, R., & Peetsma, T. (2007, Augustus 1). Het nieuwe leren in basisonderwijs en voortgezet onderwijs nader beschouwd.

Both, K. (2003). De ontdekkers; een basisschool voor de 21e eeuw. Amersfoort: CPS.

Cloudwise (2014, September 4). 5 redenen om Chromebooks te gebruiken in de klas.

Fisser, P., & Gervedink Nijhuis, G. (2007). Eindrapportage digitale schoolborden. Enschede: Universiteit Eindhoven.

Freudenthal Instituut, SLO, KPC-groep (2010). Handleiding rekenlijn. Utrecht: Freudenthal Instituut.

Frissen, V., Pennings, L., Van Staden, M., & Pierson, J. (2004). Breedband in het onderwijs. Kansrijke initiatieven. Delft: TNO Strategie, Technologie en Beleid.

Gijzen, W. (2015, Juni 1). Differentiëren met digitale leermiddelen.

Groff, J., Howells, C., & Cranmer, S. (2010). The impact of console games in the classroom: evidence from schools in Scotland. Bristol: Futurelab.

Hovenga, L. (2014). Tafels leren in het basisonderwijs: is de tablet een functioneel. Deventer: Saxion Hogeschool.

iXperium/Centre of Expertise Leren met ICT (2015). Leren en lesgeven met ict in het basisonderwijs. Nijmegen: HAN Press.

iXperium/CoE (2014). Eindkwalificaties leren en lesgeven met ICT. Nijmegen: iXperium/Centre of Expertise Leren met ICT.

Kennisnet (2011). Vier in Balans Monitor 2011. Zoetermeer: Kennisnet.

Kennisnet (2012). ICT-bekwaamheid van leraren. Kennisnet.

Kennisnet (2015, Juli 17). Alles wat je moet weten over 21e eeuwse vaardigheden.

Kennisnet (2015, Juni 30). Chromebooks in het onderwijs: de voor- en nadelen op een rij.

KNAW (2012). Digitale geletterdheid in het voortgezet onderwijs: Vaardigheden en attitudes voor de 21ste eeuw. Amsterdam: Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

Malmberg (sd). Maatwerk rekenen. Een multimediaal pakket!

Malmberg (sd). Methodesoftware. De wereld in getallen.

Malmberg (sd). Volledig digitaal werken met Pluspunt.

Marzano, R. J., & Heflebower, T. (2012). Klaar voor de 21ste eeuw. Vaardigheden voor een veranderende wereld. Rotterdam: Bazalt.

Mediaplaats (2016, Januari 5). Opgehaald van Chromebook betekenis: http://www.mediaplaats.nl/woordenboek/chromebook

Mediawijsheid.nl (2015). De toekomst: Kunstmatige intelligentie. Opgehaald van Mediawijsheid.nl: https://www.mediawijsheid.nl/kunstmatigeintelligentie/

Meijer, J. (2010). Kennisnet onderzoeksreeks 'Opbrengsten van Leren met meer effect'. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.

OECD (2010). Inspired by Technology, Driven by Pedagogy. A Systemic Approach to Technology-Based School. Parijs: OECD.

Partnership for 21st Century Learning (2015). P21 Framework Definitions. Washington.

Pennings, L., Esmeijer, J., & Leendertse, M. (2008). Leermiddelen voor de 21e eeuw. Delft: TNO Informatie- en Communicatietechnologie.

Plooij, F. (2008). Onderzoek doen. Amsterdam: Pearson Education Benelux.

Reints, A., & Wilkens, H. (2016). Wat bepaalt de kwaliteit van digitaal leermateriaal.

Rekentuin (sd). Over Rekentuin.

SLO/Kennisnet (2015, December 21). 21e Eeuwse vaardigheden.

Strijker, A. (2016, Maart 25). ICT-basisvaardigheden – 'Als je techniek snapt, maak je bewustere keuzes'.

Tomlinson, C. A., & Strickland, C. A. (2005). Differentiation in Practice: A Resource Guide for Differentiating Curriculum, Grades 9–12. Alexandria VA: Association for Supervision and Curriculum Development.

Uerz, D., Kral, M., & de Ries, K. (2014). Lerarenopleiding voor de 21ste eeuw: Leren en lesgeven met ICT. Stand van zaken studiejaar 2012/2013. Nijmegen: HAN University of Applied Sciences Press.

Unesco (2011). Unesco ICT competency framework for teachers. Parijs: Unesco.

van der Donk, C., & van Lanen, B. (2015). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Uitgeverij Coutinho.

van der Zee, F. (2016). Casestudie (casestudy, gevalsstudie).

Van Loon, A. (2010). De knop om, educatietechnologie in leerprocessen. 's-Hertogenbosch: KPC Groep.

Voogt, J., & Roblin, N. (2010). 21st Century Skills. Discussienota. Enschede: Universiteit Twente.

Zwijsen (sd). Educatieve software voor rekenen.